Spis treści
Jak zmierzyć gwint? Po co właściwie to robimy? To jedna z podstawowych czynności wykonywanych podczas doboru elementów mocujących na tłoczysko siłownika lub określenia tzw. wielkości zaworów rozdzielających. W poradniku pokażemy na ilustracjach, jak to wykonać prawidłowo.
Gwint zewnętrzny i wewnętrzny
To będziesz wiedzieć po lekturze mojego artykułu:
”- z jakimi rodzajami gwintu spotkasz się w pneumatyce?
- jak prawidłowo zmierzyć gwint zewnętrzny?
- jak prawidłowo dokonać pomiaru gwintu wewnętrznego?
- jak szybko zmierzyć gwinty pneumatyczne G za pomocą wzornika
- w jaki sposób i gdzie zinterpretować pozyskane parametry?
Prawidłowy pomiar gwintu zewnętrznego lub wewnętrznego jest czynnością prostą i nie wymaga specjalistycznych przyrządów.
W urządzeniach pneumatycznych właściwa identyfikacja gwintów polega na:
- określeniu rodzaju gwintu,
- zmierzenia jego średnicy,
- zmierzenia skoku gwintu.
Rodzaje gwintów w pneumatyce
Elementy pneumatyczne posiadają dwa typy gwintów (wewnętrzne i zewnętrzne):
- gwinty służące do podłączania medium roboczego,
- gwinty służące do zamocowania elementu w maszynie lub urządzeniu.
Gwinty służące do podłączenia zasilania, odbiorników i odpowietrzania w zaworach rozdzielających (sterowanych elektrycznie, pneumatycznie lub mechanicznie), przyłącza w siłownikach pneumatycznych, przyłącza w zaworach kulowych, gwinty w przyłączkach i szybkozłączach itp. są zwykle gwintami calowymi rurowymi walcowymi o oznaczeniu G. Spotykane są rzadziej gwinty stożkowe o oznaczeniu R lub Rp/Rc a w przypadku zaworów i elementów miniaturowych występują gwinty przyłączeniowe metryczne np. M5, M6
Gwinty wykorzystywane w montażu elementów pneumatyki, mocowania elementów mocujących na tłoczyskach siłowników, przykręcania elementów mocujących do siłowników znormalizowanych (np. ISO15552, ISO6432, ISO2187, CNOMO), mocowania zaworów typu tablicowego są gwintami metrycznymi o oznaczeniu M.
Jak prawidłowo zmierzyć gwint zewnętrzny?
Najłatwiej dokonuje się pomiaru gwintów zewnętrznych, przy czym jedynym problemem może być określenie kształtu gwintu z jakim mamy do czynienia.
Jeżeli dokonujemy pomiaru gwintów znajdujących się na tłoczysku siłownika (lub w niektórych przypadkach na śrubach ściągających, jak to ma miejsce w siłownikach zgodnych z normą CNOMO), to praktycznie jesteśmy pewni, że mamy do czynienia z gwintami metrycznymi.
W takim przypadku metoda pomiaru sprowadza się do:
- KROK 1: pomiar średnicy zewnętrznej za pomocą suwmiarki,
- KROK 2: interpretacja wyniku pomiaru w tabeli gwintów metrycznych, gdzie średnica z pomiaru (na poniższym przykładzie) wynosząca 9,51 mm odpowiada gwintowi 1/8″.
Pomiar gwintu zewnętrznego w złączce wtykowej z użyciem suwmiarki
Odczyt wielkości gwintu z tabeli
Jak używać grzebienia do gwintów?
Pomiaru skoku gwintu za pomocą specjalnych “grzebieni” lub suwmiarką dokonujemy, mierząc odległość pomiędzy 10 zwojami gwintu i dzieląc zmierzony wymiar przez 10.
Uwagi praktyczne: najbardziej precyzyjny pomiar zawsze uzyskujemy z użyciem grzebieni do gwintów (tzw. porównanie skoku/zarysu gwintu z wzorcem). W siłownikach pneumatycznych na tłoczysku występują często gwinty metryczne drobnozwojne np. M10x1,25 lub M10x1. Jeżeli nie dysponujemy suwmiarką określenie wielkości gwintu można dokonać za pomocą specjalnych szablonów lub wzorników.
Specyficznym i bardzo często wykonywanym pomiarem gwintów zewnętrznych calowych (np. G, R, BSPT, NPT) jest określenie wymiaru gwintu w przyłączach pneumatycznych lub gwintów przyłączeniowych w armaturze pneumatycznej. Pomiar taki jest nieco utrudniony, gdyż wymaga stosowania wzorników lub szablonów dedykowanych gwintom calowym. Pomiar skoku gwintów suwmiarką może powodować błędy, gdyż w przeciwieństwie do gwintów metrycznych ich skoki mają np. wymiar 0,91 mm dla gwintu G1/8.
Rozmiary najpopularniejszych gwintów calowych
Jak prawidłowo dokonać pomiaru gwintu wewnętrznego?
Pomiar gwintu wewnętrznego, a z takimi mamy do czynienia we wszystkich rodzajach zaworów rozdzielających oraz w przyłączach siłowników pneumatycznych, jest utrudniony ze względu na ograniczony dostęp. Dotyczy to zwłaszcza gwintów o małych średnicach. Praktycznie nie mając pasującego elementu (np. śruby lub złączki), średnicę możemy zmierzyć suwmiarką jedynie w przybliżony sposób.
Zmierzony wymiar można porównać z wymiarem w tabeli, co pozwoli na określenie średnicy gwintu. Określenie kształtu gwintu dokonuje się z użyciem grzebieni do gwintów. Jedynym ułatwieniem jest to, że praktycznie wszyscy producenci elementów pneumatyki wykonują w swoich elementach gwinty calowe walcowe G lub calowe stożkowe R.
Pomiar średnicy gwintu wewnętrznego w złączce kątowej z użyciem suwmiarki
Uwagi praktyczne: najbardziej wiarygodny wynik pomiaru zawsze uzyskujemy z użyciem grzebieni do gwintów (tzw. porównanie skoku/zarysu gwintu z wzorcem). Warto się wyposażyć w zestaw standardowych przyłączek pneumatycznych o wielkościach od M5 poprzez G1/8 do G3/4, i sprawdzenie w ten sposób gwintu wewnętrznego.
Mam pomiar gwintu: i co dalej?
Dobrze zinterpretowany pomiar skoku gwintu posłuży do odnalezienia właściwego gwintu/przyłącza. W tym celu należy skorzystać z naszej tabeli gwintów calowych i metrycznych.
Pomiar gwintów pneumatycznych G za pomocą wzornika
Do szybkiego oszacowania wielkości gwintów pneumatycznych G, czyli najbardziej popularnych w pneumatyce bardzo przydaje się wzornik gwintów. Wzornik taki pozwala na identyfikację gwintów, zwłaszcza np. w przyłączach pneumatycznych w instalacjach, w których występuje duża ilość połączeń.
Nasz autorski wzornik posiada także rowki do pomiaru średnicy przewodów pneumatycznych.
Kup wzornik do pomiaru średnic gwintów i przewodów
Wzornik do pomiarów średnic gwintów i przewodów
Wzornik do pomiaru średnic gwintów i przewodów. Wzornik wykonany z metalu, lakierowany na granatowo. W łatwy sposób umożliwia pomiar najpopularniejszych wielkości gwintów oraz średnic przewodów i rur.
Jak mierzyć gwinty w pneumatyce: podsumowanie
Pomiar wielkości gwintu jest czynnością prostą, wymagającą posiadanie suwmiarki (najlepiej z odczytem elektronicznym). Pomiar każdego gwintu sprowadza się do określenia jego kształtu (w pneumatyce gwint metryczny lub calowy), pomiaru średnicy zewnętrznej lub wewnętrznej oraz zmierzenie skoku gwintu. Bardzo przydatne do szybkiego zidentyfikowania gwintu jest posiadanie wzorników do gwintów (szablonów) oraz tzw. grzebieni lub sprawdzianów pozwalających na wyznaczenie skoku.
