Spis treści
Podział i rodzaje siłowników pneumatycznych ze względu na budowę oraz normy ISO. Normy wymiarowe dla siłowników pneumatycznych zostały wprowadzone w celu standaryzacji elementów produkowanych przez wielu producentów. Dowiedz się więcej o tym zagadnieniu.
Podział siłowników pneumatycznych ze względu na budowę oraz normy ISO jest pewnego rodzaju matrycą. Standaryzacja siłowników pneumatycznych, jako elementu wykonawczego w maszynach i urządzeniach, ułatwia dobór rozwiązań, mocowań i całej gamy innych akcesoriów podnoszących walory użytkowe.
Rodzaje siłowników pneumatycznych
Obecnie na polskim rynku stosowane są:
▶️ Norma ISO15552 dla siłowników o średnicy D32 do D320 mm
▶️ Norma ISO6432 dla minisiłowników D8-D25 mm
▶️ Norma ISO21287 dla siłowników kompaktowych D12-D100 mm.
▶️ Norma CNOMO dla siłowników D40-D200 mm.
Zwracam uwagę, że powyższe normy są stosowane także do elementów mocujących siłowniki pneumatyczne.
Artykuł będzie dotyczył zasad stosowania siłowników znormalizowanych oraz wyjaśni różnice pomiędzy najbardziej popularnymi Normami wymiarowymi stosowanymi do siłowników pneumatycznych.
Co będziesz wiedział po lekturze poradnika?
Jakie Normy są stosowane obecnie w odniesieniu do siłowników pneumatycznych?
Czym różni się Norma VDMA24562 od Normy ISO15552?
Czy siłowniki zgodne z Normą VDMA 24562 są zamienne z siłownikami ISO6431?
Siłowniki pneumatyczne zgodne z Normą ISO a CNOMO – różnice
Normy wymiarowe dla siłowników pneumatycznych – pochodzenie i geneza powstania
Krótki rys historyczny, czyli skąd się wzięły międzynarodowe. Normy wymiarowe jako takie funkcjonują w technice od dziesięcioleci i każdy Inżynier miał z nimi kontakt. Przykładem mogą być Normy wymiarowe dla elementów gwintowanych i złącznych (czyli np. dla śrub, nakrętek, wkrętów, kołków itp).
W pneumatyce również stosowane były Normy, ale dotyczyły głównie elementów złącznych, rur, kołnierzy i rur do rurociągów. Każdy wie, że występują gwinty metryczne, calowe BSPT i BSP, gwinty NPT, JIG, UNF itd. Nazwy od razu sugerują w jakim kraju one powstały i jakiego obszaru geograficznego mogą dotyczyć (np. BSPT – British Standard Pipe Thread).
W dobie zaczynającej się globalizacji, a zwłaszcza po powstaniu najpierw EWG a potem Unii Europejskiej pojawiła się potrzeba standaryzacji dla pneumatyki w skali całej Wspólnoty, a powołana specjalna instytucja zajęła się opracowaniem norm wymiarowych właśnie dla siłowników pneumatycznych co dawałoby pełną zamienność pomiędzy siłownikami produkowanymi w całej UE.
Siłowniki pneumatyczna – norma ISO 6432
Jako pierwsze powstała w roku 1985 norma ISO6432 (dla D8-D25) natomiast w roku 1992 – najbardziej popularna Norma ISO6431 (dla D32-D320). Wspomnieć należy, że funkcjonowały (i teoretycznie nadal obowiązują) również inne normy dla siłowników pneumatycznych np. ISO6430, ale ja skupię się tylko na tych które się powszechnie przyjęły.
Siłowniki pneumatyczne – norma ISO 15552
Normy te ewoluowały czego dowodem jest Norma ISO15552 (zastępująca normę ISO6431), a w Polsce po wejściu naszego kraju do struktur europejskich zostały przetłumaczone dostały przyrostek PN-ISO. Dynamiczny rozwój światowego handlu na początku XXI wieku sprawił, że na globalnym rynku pojawili się producenci z Dalekiego Wschodu, którzy zaczęli dominować również w produkcji interesujących nas siłowników, ale to temat na zupełnie inny artykuł.
Jakie Normy są stosowane obecnie w odniesieniu do siłowników pneumatycznych?
Wspominałem, że Normy wymiarowe podlegają ewolucji i nowelizacji co w praktyce oznacza zmianę nazwy Normy (np. ISO6432:1985 zastąpiona ISO6432:2015) lub stworzenie nowej jak to ma miejsce dla Normy ISO15552.
Najbardziej popularnymi normami stosowanymi obecnie na świecie są:
Norma ISO15552:2018
Odnosząca się do wymiarów gabarytowych siłowników wraz z elementami mocującymi o średnicach D32 do D320 oraz normująca wymiary elementów do mocowania (łapy, ucha, widełki, kołnierze, jarzma, końcówki na tłoczysko itp
Norma ta zastąpiła starszą i równie popularną ISO6431
Norma VDMA 24562
Nazywana “Normą Niemiecką” (od Verband Deutscher Maschinen- und Anlagenbau e.V) normalizująca wymiary gabarytowe siłowników o średnicach D32 do D320.
Norma ISO6431:2015
Dotycząca wymiarów gabarytowych siłowników wraz z elementami mocującymi o średnicach D32 do D320 oraz normująca wymiary elementów do mocowania (łapy, ucha, kołnierze, końcówki na tłoczysko itp).
Norma CNOMO
Dla siłowników wraz z elementami mocującymi o średnicach D40 do D200
Norma ISO21287:2004
Dla siłowników kompaktowych D20-D100 wraz z elementami mocującymi o średnicach
Czym różni się Norma VDMA 24562 od Normy ISO15552/ISO6431?
Jest to bardzo często zadawane pytanie, zwłaszcza w kontekście zamienności siłowników zgodnych z ISO i VDMA. Proszę więc zapamiętać:
Norma ISO6431 jest Normą ogólną gdzie skupiono się przede wszystkim na zgodności wymiarów montażowych siłownika razem z elementami mocującymi czyli przyświecała idea zastąpienia siłownika łącznie z elementem mocującym. Kształt samego siłownika nie ma większego znaczenia (zdarzają się siłowniki okrągłe zgodne z Normą ISO6431) ważne są tylko jego wymiary montażowe np. długość, wymiary i rozstawy gwintów itp. tak aby siłowniki były zamienne między sobą.
Siłowniki zgodne z Normą ISO 15552, zastępującą ISO6431 są praktycznie zgodne z siłownikami VDMA.
Norma VDMA jest Normą szczegółową w której znormalizowano wymiary i kształt siłownika, oczywiście zachowując zgodności wymiarów montażowych elementów mocującymi. W praktyce oznacza to. że są to siłowniki z “kwadratowymi” pokrywami oraz z tuleją kształtową.
Poniższe rysunki ilustrują wskazane wyżej różnice
Czy siłowniki zgodne z Normą VDMA 24562 są zamienne z siłownikami ISO6431?
Odpowiedź nie jest prosta i oczywista. W powszechnym obiegu funkcjonuje przekonanie że są zamienne. Ja uważam że NIE w 100%, gdyż praktyka pokazuje, że producenci upraszczają coraz bardziej konstrukcję siłowników wprowadzają zmiany technologiczne i może się zdarzyć, że porównując dwa siłowniki o tych samych średnicach i skokach zauważymy różnice (na szczęście nie dotyczy to wymiarów gabarytowych i wymiarów montażowych elementów mocujących) co może utrudnić zamocowanie elementów mocujących (zwłaszcza kołnierzy i jarzm.
Radzę zatem na sprawdzenie wymiarów lub o kontakt z naszymi Doradcami Techniczno-Handlowymi aby uniknąć późniejszych problemów z montażem lub sugeruję stosowanie siłowników zgodnych z Normą ISO15552.
Siłowniki pneumatyczne zgodne z Normą ISO a CNOMO – różnice
Zacznę od kilku słów na temat popularności normy CNOMO w Polsce. Norma CNOMO (Comité de NOrmalisation des MOyens de production – czyli odpowiednik naszego Polskiego Komitetu Normalizacyjnego) to Norma francuska bardzo popularna w latach 70 i 80 we Francji, krajach Beneluksu oraz północnej Afryce i w niektórych Krajach Azji. Po przyjęciu do Polski około 1976 roku licencji na produkcję pneumatyki od francuskiej firmy CPOAC standard CNOMO rozpowszechnił się w naszym przemyśle. Sytuacja taka trwa do dziś, gdyż siłowniki te nadal są używane w niektórych urządzeniach.
Wracając do różnic pomiędzy ISO i CNOMO można powiedzieć, że są to dwa różne typy siłowników różniące się zarówno kształtem (np. siłowniki CNOMO mają wystające gwintowane szpilki ściągające, okrągłe tuleje, inne średnice tłoczysk i gwintów mocujących itp.) jak również sposobem montażu, sposobem montażu czujników oraz elementami mocującymi. Siłowniki ISO i CNOMO nie są zatem zamienne!
Podział i rodzaje siłowników pneumatycznych – podsumowanie:
✔️ stosowanie siłowników znormalizowanych pozwala na zastępowanie produktów pomiędzy różnymi producentami oraz stosowanie “zamienników” korzystnych cenowo.
✔️ elementy mocujące zgodne z ISO15552/ISO6431 pasują do dowolnego siłownika znormalizowanego wg. tych standardów.
✔️ siłowniki zgodne z ISO6431 często występują z tulejami okrągłymi i śrubami ściągającymi
✔️ przyjęło się, że siłowniki zgodne z ISO15552 są wykonane z tulejami kształtowymi
✔️ w większości przypadków producenci w standardzie montują magnes w tłoku, chociaż spotykane są siłowniki bez magnesu (np. w SMC)
✔️ do siłowników kompaktowych serii ISO21287 pasują elementy mocujące od standardowych siłowników serii ISO15552/ISO6431.
