Skip to main content

Jakie są zasady doboru zaworów rozdzielających? Jak sterować prędkością ruchu siłowników dwustronnego działania? Zobacz kolejną cześć naszego poradnika o siłownikach pneumatycznych.

Drugą część mojego mini-cyklu o siłowniach kieruje do osób zajmujących się pneumatyką (zawodowo i pasjonacko). Częściowo przypominam jak prawidłowo dobierać zawory rozdzielające do układów sterowania siłownikami.

Sterowanie siłownikami pneumatycznymi wspomniane przy okazji mojego artykułu “Siłowniki dwustronnego działania” dotyczy bardzo istotnego problemu z jakim spotykamy się we wszystkich urządzeniach z napędem pneumatycznym.

Czego dowiesz się z tego artykułu?

Jakie zawory służą do sterowania siłownikami dwustronnego działania?
Jak zatrzymywać ruch siłowników dwustronnego działania?
Jak regulować prędkość ruchu siłowników dwustronnego działania?
Jak się dobiera zawór rozdzielający do sterowania siłownikiem dwustronnego działania?
Podsumowanie: komponenty przydatne przy montażu aplikacji do sterowania siłownikami

Jakie zawory służą do sterowania siłownikami dwustronnego działania?

Siłowniki pneumatyczne dwustronnego działania to najbardziej popularne odmiany napędów pneumatycznych. Określenie “dwustronnego działania” dotyczy wszelkich odmian siłowników (tłoczyskowych, beztłoczyskowych, obrotowych, wahadłowych) wykonywanych przez wszystkich producentów.

Siłownik dwustronnego działania wykonuje zarówno ruch roboczy jak i powrotny dzięki ciśnieniu sprężonego powietrza dostarczanemu do komór.

Zasada działania wymusza zatem dostarczanie medium naprzemiennie raz na jedną stronę raz na drugą stronę tłoka. Aby to zrealizować potrzebne są zawory rozdzielające z dwoma wyjściami do odbiorników, czyli zawory 5-drogowe lub rzadziej 4-drogowe. W zależności od rodzaju wykonywanej pracy siłownika mogą to być zawory 2-położeniowe bistabilne/monostabilne lub 3-położeniowe z różnymi odmianami sterowania.

Podsumowując: do sterowania siłownikami dwustronnymi najczęściej używa się rozdzielaczy o funkcjach 4/2, 4/3 oraz 5/2 i 5/3.
Istnieją także układy sterowania siłownikami dwustronnego działania w których zastosowano dwa zawory o funkcji 3/2. Poniżej prezentuję przykładowe schematy sterowania siłownikami dwustronnego działania z zastosowaniem wymienionych rozdzielaczy.

Jak zatrzymywać ruch siłowników dwustronnego działania?

Zatrzymywanie tłoczyska siłownika pneumatycznego podczas ruchu jest możliwe, a do tego celu stosuje się rozdzielacze o funkcji 5/3 lub 4/3. Praktyka jednak pokazuje, że zatrzymanie to nie jest precyzyjne, a wynika to głównie ze ściśliwości powietrza. Nie należy zatem traktować tego jako tzw. pozycjonowanie. Istnieją inne metody na zatrzymanie siłownika z dużą dokładnością, ale wymaga to zastosowania odmiennych elementów. Umieszczone przeze mnie poniżej schematy sterowania pokazują sposób podłączania zaworów 5/3 sterowanych elektrycznie i ręcznie.

Jak regulować prędkość ruchu siłowników dwustronnego działania?

W przypadku siłowników dwustronnych regulację prędkości realizujemy za pomocą zaworów dławiąco-zwrotnych. Zawsze należy pamiętać, że dławi się powietrze opuszczające komorę siłownika i dlatego bardzo ważne jest zamontowanie zaworów dławiąco-zwrotnych w odpowiednim kierunku.

Aby zapewnić bardzo dobrą charakterystykę regulacji prędkości zalecam zamontowanie zaworów dławiąco-zwrotnych bezpośrednio w przyłączu siłownika. Takie zawory nazywane są zaworami dławiąco-zwrotnymi wkręcanymi.
Na rysunku poniżej przedstawiam prawidłowy sposób podłączenia zaworów dławiąco zwrotnych do siłownika dwustronnego działania.

To warto zobaczyć: Nasz film poradnikowy o zaworach dławiąco-zwrotnych

Jak się dobiera zawór rozdzielający do sterowania siłownikiem dwustronnego działania?

Przy doborze odpowiedniego rozdzielacza do siłownika dwustronnego należy kierować się zasadami działania zaworów rozdzielających oraz charakterem jego pracy w układzie pneumatycznym. Ze względu na to, że siłowniki wykonywane są w dużym zakresie średnic tłoka i skoków, bardzo ważny jest prawidłowy dobór rozdzielacza ze względu na wartość natężenia przepływu (tzw. wielkość zaworu rozdzielającego).
Najprostszą metodą jest dobranie rozdzielacza o takim samym gwincie przyłączeniowym jaki jest w siłowniku.

Podsumowanie: komponenty do sterowania siłownikami

W ofercie Air-Com Pneumatyka-Automatyka  znajdziecie Państwo szeroki wybór elementów złącznych, elementów gwintowanych, przewodów pneumatycznych i inny asortyment stosowany do wykonywania podłączeń siłowników dwustronnego działania oraz zawory sterujące. Nasza oferta skierowana jest zarówno dla profesjonalnych przemysłowych zastosowań, gdzie istotne są markowe produkty, jak również dla każdego użytkownika siłowników pneumatycznych.

⏺️ Elektrozawory 3-położeniowe zobacz produkt
⏺️ Elektrozawory o funkcji 3/2 zobacz produkt
⏺️ Zawory dławiąco-zwrotne zobacz produkt
⏺️
Zawory dławiąco-zwrotne wkręcane zobacz produkt

Zobacz także pozostałe teksty z tej serii:  Siłownik dwustronnego działania cz. 1 – modele, atrybuty, działanie.
Warto obejrzeć nasz film: Siłowniki pneumatyczne w 24 h: jak to robimy?
Bez nich siłowniki nie zadziała: Czujniki kontaktronowe do położenia tłoka siłownika

Rafał Piszcz

Mgr inż. automatyk. Absolwent Wydziału Inżynierii Mechanicznej i Robotyki AGH w Krakowie. Od 25 lat zawodowo związany z branżą pneumatyki i techniki płynowej. W swojej karierze zawodowej zajmował się m.in. projektowaniem elementów i układów pneumatyki, doradztwem technicznym, certyfikowaniem wyrobów. Autor referatów i prowadzący sympozja dotyczące pneumatyki. W Air-Com Pneumatyka-Automatyka wchodzi w skład Działu eCommerce sklepu air-com.pl. Na potrzeby Bazy Wiedzy redaguje teksty poradnikowe i instruktażowe. Prowadzi szkolenia teoretyczne i praktyczne dla klientów, w trakcie których korzysta z autorskiej tablicy dydaktycznej.