Spis treści
Siłowniki jednostronnego działania. Ich rodzajów i odmian jest bardzo dużo. Czym się charakteryzuje wariant jednostronnego działania? Czy wszystkie typy siłowników występują jako jednostronne? Czy coś różni siłowniki ciągnące od pchających? Gdzie znajdują zastosowania?
W pierwszej odsłonie mini cyklu poświęconego charakterystyce siłowników pneumatycznych opisuje atrybuty wariantu jednostronnego działania.
Na końcu wpisu dzielę się z Państwem źródłami do kolejnych części cyklu.
Czego dowiesz się z tego artykułu?
⏺️ Co to są siłowniki jednostronnego działania?
⏺️ Siłowniki ze sprężyną kontra siłowniki z ruchem powrotnym wymuszanym siłą zewnętrzną.
⏺️ Jakie są różnice w działaniu siłowników pchających i ciągnących?
⏺️ Czy wszystkie typy siłowników występują jako jednostronne?
⏺️ Jakie są ograniczenia w stosowaniu siłowników jednostronnego działania i na co zwracać uwagę przy ich doborze?
⏺️ Jak się steruje siłownikami jednostronnego działania?
Pneumatyka większości z nas kojarzy się z dużą ilością elementów, połączonych między sobą plątaniną przewodów, które sprawiają że maszyny i urządzenia wykonują pożyteczne zadania. Pośród tych elementów, zwykle na samym końcu układu, znajdują się siłowniki pneumatyczne.
One właśnie wprawiają w ruch mechanizmy maszyn i właśnie dlatego uważam, że należy się im poświęcić tyle uwagi na ile zasługują.
Co to są siłowniki pneumatyczne jednostronnego działania?
Sucha definicja mówi, że siłowniki jednostronnego działania wykonują ruch roboczy “siłą” sprężonego powietrza, natomiast ruch powrotny realizowany jest sprężyną lub siłami zewnętrznymi. Puryści powinni czuć się usatysfakcjonowani, bo definicja powinna wyczerpywać temat naszego artykułu. Czy na pewno?
Siłowniki ze sprężyną kontra siłowniki z ruchem powrotnym wymuszanym siłą zewnętrzną
Podstawową zasadą działania siłowników jednostronnych jest to, że tłok wykonując ruch roboczy “zgniata” sprężynę, a nagromadzona w niej energia wystarcza na cofnięcie tłoka. Są jednak sytuacje, że siłownik nie posiada sprężyny powrotnej, a jednak jest siłownikiem jednostronnego działania.
Wyobraźmy sobie sytuację, kiedy siłownikiem pneumatycznym, a konkretnie poduszką pneumatyczną lub podnośnikiem, unosimy samochód. Opuszczenie nie wymaga już zasilania siłownika pneumatycznego, a rolę sprężyny spełnia wtedy grawitacja.
Podobnych przykładów stosowanych w urządzeniach jest wiele, więc przytoczę tu jeszcze siłowniki teleskopowe na końcu których znajduje się platforma z oświetleniem, stosowane przez straż pożarną, które działają na takiej samej zasadzie i również są siłownikami jednostronnego działania.
Siłowniki pchające i ciągnące – różnice
Siłowniki w obydwu wersjach znajdują praktyczne zastosowanie, a różni je:
⏺️ w siłownikach pchających sprężone powietrze wysuwa tłoczysko, a sprężyna powoduje powrót
⏺️ siłowniki ciągnące mają wysunięte sprężyną tłoczysko, które “chowane” jest sprężonym powietrzem
Czy wszystkie typy siłowników występują jako jednostronne?
Nie ma technicznych ograniczeń co do możliwości wykonania siłowników jednostronnych, jednak producenci standardowo wykonują siłowniki jednostronnego działania na bazie:
⏺️ siłowników mini ISO 6432 (D8-D25) zobacz
⏺️ siłowników kompaktowych, w tym również standardowych zgodnych z ISO2187 (D12-D100)
⏺️ siłowników dociskowych (D12-D100) zobacz
⏺️ siłowników okrągłych D32-D63 zobacz
⏺️ pneumatycznych napędów obrotowych i wahadłowych
Spotkałem się z dostępnymi na rynku siłownikami standardowymi ISO 15552 (D32-D125), również w wykonaniu jednostronnym.
Jakie są ograniczenia w stosowaniu siłowników jednostronnego działania i na co zwracać uwagę przy ich doborze?
Siłowniki wymagają pewnej uwagi przy ich doborze, która jest skutkiem ograniczeń przy ich wykonywaniu. Poniższa tabela przedstawia te aspekty.
| Odmiana siłownika | Ograniczenie | Uwagi do doboru |
| Siłowniki pchające
Siłowniki ciągnące | ograniczona siła sprężyny | należy uwzględniać obciążenie od elementów zamocowanych do tłoczyska (np. przyrządów, uchwytów itp) oraz np. siły tarcia |
| ograniczony skok | siłowniki jednostronnego działania wykonywane są ze skokami do ok. 100 mm (w zależności od producenta) | |
| różnice w długościach w stosunku do siłowników standardowych | siłowniki jednostronnego działania są zwykle dłuższe od standardowych o tym samym skoku, co wynika z konieczności zabudowania sprężyny | |
| dostępność tylko niektórych wersji wykonań | siłowniki jednostronnego działania rzadko wykonywane są np. ze stali nierdzewnej czy do pracy w wysokich temperaturach z uszczelkami Viton, nie wszystkie także posiadają wersję z magnesem. |
Sterowanie siłownikami jednostronnego działania
Siłowniki pneumatyczne jednostronnego działania wymagają do sterowania odpowiednich zaworów rozdzielających. Temat sterowania zostanie omówiony w kolejnej części artykułu “Siłowniki jednostronnego działania – sterowanie”
Siłowniki pneumatyczne – film
Na zakończenie zachęcam do obejrzenia naszego poradnika wideo w którym omawiamy:
⏺️ najpopularniejsze rozwiązania,
⏺️ wskazujemy co warto wiedzieć przed ich zakupem,
⏺️ popularne zastosowania,
⏺️ elementy chroniące przed zapyleniem/uszkodzeniem gładzi siłownika
⏺️ działanie siłownika beztłoczyskowego.
