Spis treści
Złączki pneumatyczne wtykowe lub skręcane to elementy każdego układu sprężonego powietrza. Elementy te są tak popularne, że czasami o nich zapominamy. Każdy montujący instalacje pneumatyczne oraz elementy pneumatyki miał je przecież w ręce. Każdy również jest przekonany, że wszystko na ich temat zostało powiedziane. Czy na pewno?
Stawiam zatem pytania:
Co tak naprawdę powinniśmy wiedzieć o pneumatycznych złączkach wtykowych i skręcanych?
Jakich błędów unikać przy doborze poniższych akcesoriów pneumatycznych?
W jakich układach i instalacjach stosuje się złączki wtykowe a w jakich skręcane?
Mam nadzieję, że po lekturze tego artykułu wiedza na ich temat pozwoli Państwu na unikanie błędów w ich zastosowaniu. Polecam zajrzeć do praktycznej tabeli porównawczej.
Jakich nazw używa się do określenia złączek pneumatycznych?
Myślę, że żadne z elementów służących do podłączania przewodów pneumatycznych nie posiadają tylu funkcjonujących nazw i określeń. Wprowadza to pewne zamieszanie w nomenklaturze i prowadzi do nieporozumień. Spróbujmy zatem to usystematyzować.
Wszystkich bohaterów naszego artykułu bez wątpienia zaliczamy do elementów złącznych. Przy czym wyraźnie widzimy podział na dwie grupy:
▪️ złącza wtykowe nazywane: złączkami wtykowymi, przyłączkami wtykowymi, złączkami wtykanymi, wtykami, szybkozłączami, końcówkami wtykanymi, złączkami do powietrza, złączkami do przewodów pneumatycznych;
▪️ złącza skręcane nazywane: złączkami z nakrętką, przyłączkami z nakrętką, złączkami i przyłączkami nakręcanymi, złączkami do węży pneumatycznych.
Zarówno złączki skręcane jak i złączki wtykowe jako akcesoria pneumatyczne stosowane są do identycznych celów, czyli podłączania przewodów i węży pneumatycznych (zobacz) i w zasadzie mogą być używane zamiennie.
Uważam jednak, że powinniśmy mieć większą świadomość co do ich zastosowania w konkretnej aplikacji.
Co sprawiło że złączki wtykowe są tak popularne?
Odpowiedź jest bardzo prosta. Złączki wtykowe znajdują się w ofercie wszystkich dostawców pneumatyki i bez problemu możemy je kupić nawet w firmach handlowych nie kojarzonych z pneumatyką, a także w sieciach dużych marketów budowlanych. Do źródeł takiego „światowego” sukcesu na pewno zaliczamy:
✔️ niską cenę,
✔️ niezwykle szeroki wybór odmian, wykonań materiałowych, zakresów ciśnień pracy, gwintów przyłączeniowych (w tym stożkowych, NPT, UNF) co przekłada się na możliwość ich stosowania w każdym układzie pneumatycznym,
✔️ szeroki zakres typów i średnic przewodów pneumatycznych do których się je stosuje,
✔️ bardzo łatwy, szybki i wielokrotny montaż/demontaż przewodu bez ryzyka jego uszkodzenia,
✔️ skuteczne uszczelnienie nie powodujące wycieków powietrza.
Złączki skręcane: czy są w cieniu swojego największego konkurenta?
Złączki skręcane, mające bardzo bogatą historię, jeszcze długo będą w użyciu. Pomimo mniejszej popularności nadal stanowią atrakcyjną ofertę dla projektantów instalacji pneumatycznych oraz osób decydujących się na samodzielne wykonywanie połączeń przewodów w instalacjach.
Wynika to czasem z przyzwyczajeń użytkowników a także z doświadczenia stosowania równolegle złączek wtykowych i skręcanych.
Do zalet złączek z nakrętkami zaliczamy:
✔️ prostą i niezawodną konstrukcję (złączka skręcana praktycznie składa się z dwóch elementów),
✔️ różne wykonania materiałowe,
✔️ możliwość stosowania do węży i przewodów przemysłowych zbrojonych (zobacz)
✔️ bardzo pewne zamocowanie przewodu w złączce,
✔️ możliwość dokręcenia nakrętki kluczem, co zapewnia jeszcze większą pewność zamocowania,
✔️ bardzo dobra szczelność, nawet przy silnym zagięciu przewodu lub próbie jego siłowego wyrwania
✔️ możliwość stosowania do podciśnienia oraz cieczy,
✔️ odporność mechaniczna i na działanie czynników zewnętrznych.
Złączka wtykowa a złączka skręcana: jakich błędów należy unikać?
W oparciu o własne doświadczenie przy wykonywaniu połączeń elementów układów pneumatycznych chciałbym się podzielić najczęściej obserwowanymi błędami popełnianymi przez użytkowników oraz propozycjami rozwiązań.
| ZŁĄCZKI WTYKOWE | NAJCZĘŚCIEJ POPEŁNIANE BŁĘDY | SKUTEK | ROZWIĄZANIE |
| Stosownie dowolnych przewodów pneumatycznych | złe uszczelnienie, możliwość wysunięcia przewodu, uszkodzenie przewodu | Przewody pneumatyczne (PU, PUN, PA, PE itp.) z kalibrowaną średnicą zewnętrzną zobacz | |
| Używanie bardzo miękkich przewodów | brak prawidłowego zacięcia pierścienia zaciskowego złączki, uszkodzenie przewodu, rozszczelnienie instalacji | stosowanie przewodów dedykowanych do złączek wtykowych zobacz | |
| Stosownie złączek wtykowych w instalacjach bardzo wymagających (np. układy hamulcowe, instalacje pneumatyczne w maszynach bez osłon i narażonych na drgania i przemieszczenia itp. | możliwość rozszczelnienia połączenia na skutek drgań lub po silnym szarpnięciu przewodu | Złączki skręcane zobacz | |
| Stosowanie zwykłych złączek w instalacjach o wysokim ciśnieniu | możliwość powstania nieszczelności lub uszkodzenia przewodów | złączki wtykowe wysokociśnieniowe zobacz | |
| Stosowanie złączek do podciśnienia lub cieczy | możliwość powstawania nieszczelności | złączki skręcane zobacz | |
| Używanie zwykłych złączek w warunkach wysokiej temperatury lub środowisku agresywnym | uszkodzenie obudowy złączki, elementów wewnętrznych oraz uszczelnień | złączki wtykowe metalowe z uszczelkami Viton, złączki ze stali nierdzewnej zobacz | |
| ZŁĄCZKI SKRĘCANE | NAJCZĘŚCIEJ POPEŁNIANE BŁĘDY | SKUTEK | ROZWIĄZANIE |
| Stosowanie złączek w instalacjach które często są demontowane | uciążliwe odkręcanie nakrętek, uszkodzenia przewodów po demontażu, konieczność każdorazowego przycinania przewodu | złączki wtykowe zobacz | |
| Podłączanie dowolnych przewodów pneumatycznych | uszkodzenie przewodu podczas dokręcania nakrętki, rozszczelnienie połączenia | przewody dedykowane do złączek skręcanych z kalibrowaną średnicą wewnętrzną zobacz | |
| BŁĘDY DOTYCZĄCE ZŁĄCZEK WTYKOWYCH ORAZ SKRĘCANYCH | NAJCZĘŚCIEJ POPEŁNIANE BŁĘDY | SKUTEK | ROZWIĄZANIE |
| Stosowanie złączek z gwintami stożkowymi w przyłączach w których często są wymieniany | konieczność stosowania taśm uszczelniających (PTFE), konieczność oczyszczenia gwintu z pozostałości fabrycznego uszczelnienia | złączki z oringiem uszczelniającym zobacz | |
| Montowanie złączek prostych w miejscach narażonych na zagięcia przewodów | odcięcie przepływu powietrza, uszkodzenie przewodu, powstanie nieszczelności | złączki kątowe zobacz | |
| Stosowanie połączeń sztywnych w układach gdzie występuje ruch przewodów | uszkodzenie przewodów, możliwość przetarcia i przerwania | złączki obrotowe zobacz |
Złączki wtykowe czy skręcane – które wybrać?
Sugerowanie zastosowania konkretnego typu złączki pneumatycznej wykracza znacznie poza zakres tego artykułu, a dyskusje na temat wyższości jednego typu nad drugim są według mnie bezcelowe. Jak w każdej sytuacji doboru należy kierować się własnym doświadczeniem, ogólnymi zasadami techniki oraz zdrowym rozsądkiem, zwłaszcza w układach mających znaczenie dla bezpieczeństwa.
Unikanie zaprezentowanych powyżej błędów na pewno pomoże we właściwej eksploatacji elementów pneumatyki, a co najważniejsze zapewni szczelność i pewność połączeń przewodów pneumatycznych.
Ponad 13 000 komponentów: co wybrać?
Nie pozostawiam Państwa samym sobie. W ofercie sklepu online www.air-com.pl jest blisko 13 000 komponentów z kategorii złączki pneumatyczne wtykowe i skręcane. Bez cienia skromności można stwierdzić, że to najszersza oferta na polskim rynku dla profesjonalnych przemysłowych zastosowań.
Tak szeroki wybór elementów złącznych, elementów gwintowanych, przewodów pneumatycznych i innego asortymentu stosowany do wykonywania połączeń elementów pneumatyki nie pozostawi nikogo przed dylematem: co wybrać i – przede wszystkim – kto profesjonalnie może doradzić w ich wyborze.
Może zainteresuje Cię podobny temat:
Przewody i węże pneumatyczne – rodzaje, właściwy dobór [poradnik opisowy]
Zobacz nasz film poradnikowy:
Przewody pneumatyczne – zobacz przed zakupem
